Аҟәа, Аҧсни Ингәыштәылеи рпарламентқәа реиҳабацәа Нугзар Ашәбеи Маҳмуд Сакалови, ахашаҽны, жәабран 25 рзы, Аҟәа рнапы аҵарҩит Аҧсны Жәлар Реизареи Ингәыштәыла Жәлар Реизареи апарламенттәусеицура рыбжьаҵаразы Амеморандум.

Аҩ-республикак рпарламентқәа ирыгәҭакыуп „азинеиҟарара апринцип ала апарламентбжьаратә еимадарақәа рырҿиареи рырҕәҕәареи, апарламентҧышәаеимадареи, иара убасгьы наҟ-ааҟ аусуҩтә еиҿцаарақәа рҟны аицхыраареи“.

Аҧсни Ингәыштәылеи рзакәанҧҵаратә еиҿкаарақәа иазҧхьагәарҭоит: аҩ-парламентк русуразы аинформациаеиҭныҧсахлара, аиҧыларақәа реицымҩаҧгара, абжьгарақәа, аҩ-ганк рзы аинтерес зҵоу азҵаарақәа рҽы аиҿцәажәарақәа рымҩаҧгара, апарламенттә информациатә база аҧҵареи ахархәарахь анашьҭреи рҿы аусеицура.

Аганқәа, иара убасгьы хықәкыс ирымоуп аекономикатәи, аҵарадырра-техникатәи уҳәа убас егьырҭ аусхкқәа рҟны наҟ-ааҟ еицыфеидоу ганрацәалатәи аусеицура абжьаҵареи, акультуратә еимадарақәа рырҭбаареи.

Аганқәа иара убасгьы „ауаҩи атәылауаҩи ихақәиҭреи изини, азинлеишәеи азакәани рырҕәҕәареи, асоциал-економикатә реформа аиқәыршәареи, ауааҧсыра рсоциаплтә хьчареи, иааҳакәыршаны иҟоу аҧсабара ахьчареи азҵаарақәа рзинтә шьаҭа аҧҵараҿы аҧышәеимадара хырҩаа азырулоит “.

25.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Аҧсны Жәлар Реизара адепутатцәа ирыдыркылеит Ингәыштәыла Апарламент ахантәаҩы Маҳмуд Сакалов зхадараҿы дыҟаз аделегациа

Аҟәа, Иахьа,  Аҧсны Жәлар Реизара адепутатцәа ирыдыркылеит Ингәыштәыла Апарламент ахантәаҩы Маҳмуд Сакалов зхадараҿы дыҟаз аделегациа.
 

Асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, Жәлар Реизара Аиҳабы Нугзар Ашәба асасцәа ирзеиҭеиҳәеит аҧсуа парламент аусура атәы, аҳәынҭқарра ашьақәгылара аҭоурых-зинтә шьаҭақәа. „Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьраҟны ҳиааираҿы рлагала дууп ҳашьцәа Нхыҵ – Кавказаа, урҭ рхыҧхьаӡараҿы иҟоуп Ингәыштәылаа“, – иҳәеит Ашәба.
 

„Анцәа иҟаимҵааит убас еиҧш, ҳара уи ацкы еибашьрала иаҳшәо. Ҳара ҳаигәырҕьоит Кавказ  аибашьра ахьыҟам“.
 

Ингәыштәыла Апарламент ахантәаҩы Маҳмуд Сакалов иазгәеиҭеит, „аҧсуаа рхақәиҭра аҧсыҭбарақәа рацәаны иацуп“. „Ингәыштәыла ауаҧсыра ргәы ишрыҵанаҳәоз еиҧш рхы мҩаҧыргеит, урҭ аҧсуаа рашьцәа ирывагылеит. Аҧсуа жәлар иаадырҧшит рхақәиҭраз ақәҧара шрылшо,“ – иҳәеит Сакалов.
 

„Аҧсны аҳәынҭқарра шьақәгылеит. Уажәшьҭарнахыс ҧхьаҟацараҿы азакәанҧҵаҩцәагьы шәҭакҧхықәра акыр идууп“, - иазгәеиҭеит Ингәыштәыла апарламент аиҳабы.
 

Ҩ-парламентк аринахыстәи рполитикатә усеицура ахацыркра инамаданы, Аҧсны Жәлар Реизара Аиҳаби Ингәыштәыла Жәлар Реизара аиҳаби рнапы аҵарҩит аусеицуразы Амеморандум.

25.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Гал, Гал араион анхаҩы иҕьычразы иҟаҵаз аҽазышәара араион амилициа аусзуҩцәа иаҧдырҟәҟәааит, ҳәа ажурналистцәа рахь адырра ҟаиҵеит аҩныҵҟатәи аусқәа Галтәи рраионтә ҟәша аиҳабы Лауренс Коҕониа.

Иара иажәақәа рыла, аҩашаҽны, жәабран 24 рзы, 17 сааҭи 20 минуҭи рзы идырмыз ҧшьҩыуаак рҽазыршәеит Гал араион Отобаиа ақытан инхо Ираклии Бигәаа иҕьычра.

„Иҟалаз ахҭыс азы адырра анроу, Галтәи аҩныҵҟатәи аусқәа рраионтә ҟәша аусзуҩцәа аҕьычцәа рышьҭа ихылеит, Аҧсны аҳәынҭқарратә ҳәаа аҟны инеихьанеиҧш ирыхьӡеит“, - азгәеиҭеит Коҕониа.

„Амилициа аусзуҩцәа анырба, аҕьычцәа Бигәаа ишьапы иеихсны дкажьны аҳәаа иахысит“, - иҳәеит Коҕониа.

Ааха зауз ахәышәтәырҭахь днагоуп.

25.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Иахьа , амш аҩбатәи азыбжазы Аҧсны иаауеит Ингәшеҭиа аделегациа , зхадараҿы дыҟоу атәыла Ахада Иунусбек Евкуров.

Жәабран 25 рзы, асасцәа ашәҭқәа шьҭарҵоит Аҟәа Ахьӡ-Аҧша Абаҟа аҿаҧхьа, уи ашьҭахь ирҭаауеит Аҟәатәи аҩбатәи абжьаратә школи Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә филармониеи.

11.00 рзы Аҧсни Ингәшеҭиеи рпарламентқәа Рхадацәа Нугзар Ашәбеи Маҳмуд Соколови реиҧылара мҩаҧысуеит. Иазҧхьагәаҭоуп аҩ-республикак рпарламентқәа рыбжьара аиқәшаҳаҭра анапаҵаҩра.

13.00 сааҭ рзы Ингәшеҭиа аделегациа идикылоит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада Сергеи Багаҧшь. Абри атәы аарыцҳауеит Аиҳабыра ринформациатә усбарҭа аҟнынтә.

24.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Ахашаҽны, жәабран 25 рзы , Аҟәа  даауеит ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада ихаҭарнак ҷыда Иоҳан Вербеке. Адәныҟатәи Аусқәа рминистрра апресс-маҵзура адырра злаҟанаҵо ала, 10.30 рзы Иоҳан Вербеке дидикылоит Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр Сергеи Шамба, 11.30 рзы Ашәарҭадара Ахеилак амаӡаныҟәгаҩ Станислав Лакоба.

24.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Иахьа Аҧсны Аҧыза-министр А.Анқәаби аҧыза-министр ихаҭыҧуаҩ, афинансқәа рминистр Б.Кәбрааи усуратә визитла Москваҟа ицеит

Аҟәа, Амассатә информациатә хархәагақәа рҟны Аҳәынҭқарра Ахада ихаҭарнак Кристиан Бжьаниа адырра злаҟаиҵаз ала, иахьа Аҧыза-министр А.Анқәаби , уи ихаҭыҧуаҩ, афинансқәа рминистр Б. Кәбрааи усуратә визитла Москваҟа ицеит.Уаҟа Аминистрцәа Реилазаара Ахадеи уи ихаҭыҧуаҩи рҧылоит Урыстәыла Афедерациа аиҳабыра аинвестициатә проектқәа рылацәажәаразы.

23.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Аҟәа иаартуп аҧсуа ҩыреи алитературеи рышьаҭаркҩы Дырмит Гәлиа ибаҟа. Иахьа иҵит уи диижьҭеи 135 шықәса.

Абаҟа аартра ацеремониа иалахәын Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада С.Багаҧшь, Аҧыза-министр А.Анқәаб, аиҳабыра, Гәлиа иҭаацәа, арҿиаратә интеллигенциа, астудентцәа , ашколхәыҷқәа. Урҭ абаҟа аҿаҧхьа ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵеит.

Дырмит Гәлиа уаанӡатәи ибаҟа 2000 шықәса рзы ааха аҭан, аиҭашьақәыргыларагьы ауамызт. Уи ашьаҭа ҟаҵан Египетынтә иаагаз агранит ахаҳә ала.

Д.Гәлиа иреиҕьыу ибаҟа апроект азы Аҧсны аиҳабыра ирыларҳәаз аконкурс ахь инагаз ҧшь-проектк рҟынтәи, аиҿкааратә еилакы Станислав Иуанба иусумҭа алнакааит. Аграниттә шьаҭа аҟны иқәыргылоуп Д.Гәлиа абронза иалхыу искульптура.

20.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Аҟәа ныҳәак еиҧш иаартын ,аиҭашьакәыргыларатә усурақәа рышьҭахь Аҧснытәи аҳәынҭқарратә филармониа. Аартра ацеремониа иалахәын Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада С.Багаҧшь, Аҧсны Жәлар Реизара Аиҳабы Н.Ашәба, Аҧыза-министр А.Анқәаб, аиҳабыра, адепутатцәа , ауаажәларра.
 

„Иахьа, ахархәарахь ираҳҭоит акәльтура абаҟа хадақәа иреиуоу Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә филармониа – ҳаамҭа иақәшоу атехникала еиқәыршәоу акльтуратә центр“, - иҳәеит, ацеремониа аартуа акультура аминистр Н.Логәуа. Иара иажәақәа рыла, „аекономикатә уадаҩрақәа аҭыҧ шрымоугьы, Аҧсны анапхгара иахәҭоуп ҳәа азырыҧхьаӡеит акәльтуратә хыбрақәа аҳҭны-қалақь аҟны мацара акәымкәа ареспублика аҟны зехьынџьара реиҭашьақәыргылара“.
 

Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә филармониа ахыбра ргылан 1947 шықәса рзы, официалла уи аадыртит 1949 шықәса рзы. Убри аахыс ахыбраҟны акапиталтә рҽеирақәа ҳәа акагьы мҩаҧгамызт.
 

Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә филармониа аҧҵоижьҭеи, ари асцнеаҟны рҟазара аадырҧшхьеит Аҧсны еицырдыруа акәльтура аусзуҩцәа. Аҧсны аҟазара азҟазацәа рҟыбаҩ аадырҧшхьеит ареспублика анҭыҵгьы“, - иҳәеит аминистр. „Аҧсны иагәадыуроуп еицырдыруа аоператә шәаҳәаҩцәа Хьыбла Герзмаа, Алиса Гыцба, акомпозитор, адирижиор, Сеултәи аунивирситет апрофессор Нодар Ҷанба. Урҭ ртрадициақәа ацырҵоит Урыстәыла еиуеиҧшым иреиҳау акәльтура аҵараиурҭақәа рҟны аҵара зҵо Аҧснынтәи астудентцәа.“, - иҳәеит аминистр.
 

Ареспублика анапхгареи ауааҧсыреи рыхьӡала Н.Логәуа ари аныҳәа еиҿызкааз зегьы ҭабуп ҳәа реиҳәеит.
 

Аҵыхәтәан имҩаҧган аныҳәатә концерт.

19.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Аҧсны Аминистрцәа Реилазаара Ақәҵарала,  Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә филармониа ихьӡ ахҵоуп еицырдыруа аҧсуа композитор, ауаажәларратә усзуҩы, Урыстәылеи Аҧсни акомпозиторцәа Реидгыла алахәыла, Д.Гәлиа ихьӡ зхыу Аҳәынҭқарратә премиа алауреат, „Ахьӡ-аҧша“ аорден аҩбатәи аҩаӡара акавалер, Аҧсны Жәлар рартист Ражьден Гәымба. Ари аҩыза аӡбара рыдкылоуп Аминистрцәа Реилазаараҟны, Ражьден Гәымба „ихьӡ анаунагӡатәразы“.

19.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Женева, Жәларбжьаратәи азҵаарақәа рзы Аҳәынҭқарра Ахада иабжьагаҩ Виачеслав Чирыкба Аҧсуа телехәаҧшрахьы адырра злаҟаиҵаз ала, жәабран 17 рзы имҩаҧган ҩ-усуҩтә  гәыҧк иаркыз реилатәарақәа – ашәарҭадареи ахҵәацәа рпроблемақәеи рзы.
 

Имҩаҧысит Урыстәыла аделегациеи, ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада ихаҭарнак ҷыда Иоҳан Вербекеи,Қырҭтәыла акризистә ҭагылазаашьақәа рзы Европа Аидгыла ахаҭарнак Пиер Моррели, ахҵәацәа рызҵаарақәа рзы ООН Иреиҳаӡоу Акомиссар Иусбарҭа ахаҭарнакцәеи рҧыларақәа.
 

Иахьа имҩаҧысуеит апленартә еилатәарақәа, уи ахыркәшамҭазы аганқәа апресс-конференциа мҩаҧыргоит. Чирыкба иажәақәа рыла, Женеватәи ацәажәарақәа аринахыстәи аусуразы адокәмент азырхиара иаҿуп.

17.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамба дидикылеит Аҧсны ООН амиссиа арратә наҧшҩы хада, аинрал Анвар Хәсеин.
 

Адәныҟатәи Аусқәа рминистрра апресс-маҵзура адырра злаҟанаҵо ала, Гал араион аҭагылазаашьазы аганқәа ргәаанагарақәа еибырҳәеит, убри аан иазгәарҭеит арегион аҟны иааизакны ашәарҭадаразы аҭагылазаашьақәа шаҧҵатәу.
 

Аиҿцәажәарақәа раан иара убасгьы ирылацәажәеит Аҧсны ООН амиссиа ааныжьра аперспективақәеи, иара убасгьы иҟалаз аиҭакрақәа ҳасаб рзуны аус зуа  амандат аҧсахрақәа алагаларазы аҧсуа ган ажәалагалақәа.
 

С.Шамба аинрал Анвар Хәсеин агәра ииргеит Аҧсны анапхгара шазҿлымҳау ООН амиссиа ареспубликаҿы ихадоу жәларбжьаратәи анаҧшцәа раҳасабала
рааныжьра .
 

Европатәи Аидгыла анаҧшцәа рызҵаара акәзар, аминистр иажәақәа рыла, урҭ рмандат Қырҭтәыла атерриториа аҟны мацароуп аус ахьауа.

17.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Аҳауа аҧхара иаҵалаз иахҟьаны, ашәыр ҵлақәа инеиҧынкыланы ишәҭит, уи ааҳчааӡаҩцәа агәҭынчымра рызнарҵысуеит. „Жәабранмзазы- ас еиҧш аҧхарра – ари аҧсабара анормақәа ирықәшом, иаалырҟьаны ахьшәашәара аныҟала ашәырҵлақәа рыдагьы, аӡахәагьы иаҧырхагахар алшоит“, - ҳәа азгәеиҭеит Ақыҭанхамҩатә анааука-ҭҵааратә институт аиҳабы Л.Аиба. Аҵарауаҩ агәыҕра имоуп, хәажәкырамзазы хьҭа ҕәҕәак ҟаларым ашәырқәа ирҧырхагахартә аиҧш ҳәа.
 

Иара убас инеиҧынчыланы заа ишәҭит амимоза ҵлақәа. Есышықәса, хәажкырамза 8 рзы Урыстәылатәи аџьармыкьақәа амимоза шәҭқәа рыла иҭәын. 2008 шықәса рзы аҵаа ҕәҕәақәа иҟалаз ирыхҟьаны изымышәҭӡеит, ахазхатәыхәҳәахәҭцәа зыҭира алдыршаз 6 тонна заҵәык роуп. 2007 шықәса рзы Аҧснынтә 300 тонна амимоза алган.

16.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Жьырныҳәамза 1 инаркны жәабран 14 –нӡа 30 миллион мааҭ инарзынаҧшуа аҳазатә шәатәқәа аҳәынҭбиуџьет иаланагалеит

Аҟәа, Жьырныҳәамза 1 инаркны жәабран 14-нӡа 30 миллион мааҭ инарзынаҧшуа еиуеиҧшым аҳазатә шәатәқәа аланагалеит аҳәынҭбиуџьет. Абри азы адырра ҟарҵеит Ареспублика Аҧсны Ахәынҭҳазалхратә еилакы аҳазатә еиқәыршәареи ахылаҧшреи рыҟәша аҟнынтә.
 

Аҳәынҭқарратә ҳазалхратә еилакы адырраҭарақәа рыла, жьырныҳәамзазы мацара ашәҟәы ианҵан аҳәаа иахыган иҭагалаз 550 автомашьына. Ас еиҧш автомашьына рацәа арахь рҭагалара мзызс иаҵоу, ареспублика аҳазалхратә баџь  еиҳаҭәхоит ҳәа иҟаз ацәажәарақәа роуп,“ – ҳәа „Аҧсныпресс“ ахь адырра ҟаиҵеит аҟәша аиҳабы Баҭал Аҩыӡба.

16.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҟәа, Иахьа, Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә Унивирситет аҟны имҩаҧысит Урыстәылатәи аполитикатә ҭҵаарақәа ринститут аиҳабы ҳаҭыр зқәу апрофессор иаттестат ианашьара ацеремониа. Аттестат инапаҟны ииҭеит Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә Унивирситет ареқтор Алеко Гәарамиа.
 

Аҧснытәи Аҳәынҭқарратә Унивирситет апрореқтор Виктор Маланӡиа излашьақәирҕәҕәаз ала, аунивирситет аҟны имҩаҧысит „Аглобальтә еилазаара архитектура. Жәларбжьаратәи аиҿкаарақәа рроль“ атемала Сергеи Марков иаартыз илекциа.

16.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Аҧсны ажәалагала ҟанаҵоит Гал араион аҟны ес-мчыбжьатәи аиҧыларақәа реиҭарҿыцрази Женеватәи аицәажәарақәа еснагь аус зуа механизмны аҟаҵарази

Женева, Аҧсны аделегациа Женеваҟа ицеит Кавказ ашәарҭадаразы Женеватәи ацәажәарақәа аҧшьбатәи араунд, жәабран 17-18 рзы иарбаз алаахәхаразы.
 

Аҧсуа делегациа аилазаараҟны иҟоуп жәларбжьаратәи азҵааақәа рзы Аҳәынҭқарра Ахада иабжьагаҩ Виачеслав Чирикба, Аҧсны Адәныҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыҧуаҩ Мақсим Ҕәнџьиа, Аҧсуа-абаза жәларқәа Жәларбжьаратәи Рассоциациа анагӡаратә еилакы алахәыла Зеки Қапба.
 

„Аҧсны ажәалагала ҟанаҵоит ҩ-проект реидкыларазы – ООН амиссиа ацҵареи Женеватәи ацәажәарақәеи“, - ҳәа азгәеиҭеит Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамба., иҟалараны иҟоу ацәажәарақәа ахҳәаа рзыҟаҵо.
 

„Ҳара ҳақәшаҳаҭуп Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амиссиа ааныжьра, Европатәи Аидгыла анакәха, уи  мап ацәаҳқуеит“,- иҳәеит Шамба. Иара иажәақәа рыла, „Европатәи Аидгыла, Аидгыла алахәылацәа зегьы рыхьӡала аҳәамҭа ҟанаҵеит, Ареспублика Аҧсны ахьыҧшымра шазханамҵо ала“, „Еидҵоу Амилаҭқәа Реиҿкаара, аиҿкаара ахьӡала ас еиҧш аҳәамҭақәа рыҟаҵара алшом, избанзар иҟоуп Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара иалоу атәылақза Аҧсны ахьыҧшымра азхазҵаз, урҭ иреиуоуп Урыстәыла, - ООН Ашәарҭадара Ахеилак алахәыла. Убри аан ас еиҧш аҳәамҭақәа рыҟаҵара зылшо хаз игоу тәылақәоуп, аиҿкаара зегьы еицҿакны акәымкәа“, - иҳәеит Шамба.
 

Иара иажәақәа рыла, „Гал араион аҟны ес-мчыбжьатәи ҧшь-ганктәи аиҧыларақәа ООН амиссиа амандат амеханизмқәа излареиуоу ала, Женеватәи ацәажәарақәа рҟны аҧсуа ган урҭ реиҭарҿыцразы азҵаара ықәнаргылоит.
 

„Арҭ аиҧыларақәа еиҭарҿыцтәуп. Иҟалаз аиҭакрақәа ҳасаб рзуны алахәлацәа реилазаараҿы иҟазароуп „Аҧсны, Қырҭтәыла, ООН Урыстәыла), Қырҭтәыла атерриториаҟны мацара змиссиа назыгӡо Европатәи Аидгыла анаҧшцәа. Ари амандат амеханизм Женева иалацәажәараны иҟоуп. Уи хәҭа-хәҭала аус адулоуп, иааизакны ҳара уи ҳақәшаҳаҭуп. Иҟоуп ҳзықәшаҳаҭқәамгьы, аха урҭ аицәажәарақәа раан рҭыҧ иқәҵахап ҳәа агәыҕра ҳамоуп“, - иҳәеит Адәныҟатәи Аусқәа рминистр.
 

Аҧсуа ган, иара убасгьы ажәалагала ҟанаҵоит Женеватәи аицәажәарақәа сенагь аус зуа механизмны аҟаҵараз  иахьазы аус зуа Қырҭтәыла ахылаҧшразы ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада Иҩызцәа ргәыҧ амыцхәрас. Ари агәыҧ ахь иаҵанакуеит Британиа Ду, Германиа, Франциа, Иеиду Америкатәи Аштатқәа, нанҳәамзазтәи ахҭысқәа рзынӡа уахь иалан Қырҭтәыла иҟаз Урыстәыла ацҳаражәҳәарҭа.

16.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 ООН Ашәарҭадара Ахеилак Қырҭтәылеи Аҧсни арегионқәа рҟны ООН амиссиа амандат аҿҳәара ҧшьымз иацнаҵоит

Ашәарҭадара Ахеилак аҟны иахьа ирыдыркылараны иҟоуп Қырҭтәылеи Аҧсни арегионқәа рҟны ООН амиссиа амандат аҿҳәара ацҵаразы арезолиуциа апроект. Франциа аделегациа „ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада Иҩызцәа Ргәыҧ“ рыхьӡала иааргаз ашәҟәы аҟны иазгәаҭоуп, ООН абжьаҟазацәа рмандат аҿҳәара иацҵоуп 2009 шықәса, рашәарамза 15-нӡа ҳәа.
 

Абри аамҭа иалагӡаны, арезолиуциа апроект инақәыршәаны, аус адулатәуп „ООН арегион аҟны аринахыстәи аҟазаара аелементқәа, ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада иажәахә аҟны иҟаиҵо абжьгарақәеи, Женеватәи аиҿцәажәарақәеи, аҭыҧан аҭагылазаашьа аҿиашьеи ҳасаб рзуны. Адокәмент аҟны инаҵшьны иазгәаҭоуп аганқәа зегьы ықәныҟәарц „амч ахархәара аанкылареи“, „иахыгои ахҵәацәеи рхатә мал ахьчареи, иара убасгьы ауааҧсыра рхы иақәиҭны рныҟәаразы рзинқәа“ рыцклаҧшреи.
 

ООН абжьаҟазацәа рмандат арегион аҟны аҿҳәара иацҵан иаҳхысыз ашықәс жьҭаарамзазы, уи аҿҳәара нҵәоит 2009 шықәса жәабран мза 15 рзы. Иаҳхысыз амчыбжь азы ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада ПАН Ги Мун иажәахә аҟны иазгәеиҭеит, арегион аҟны амиссиа аилазаареи ахыҧхьаӡареи шыҟац иааныжьзарц.

13.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Аҧсны Аҧыза-аминистри Кәрсктәи аобласт агәбернатори Аҟәа имҩаҧысыз ауеицуразы аиҿцәажәарақәа хәарҭара аланы иазырыҧхьаӡоит

Кәрсктәи аобласт агәбернатор А.Михаилов жәабран 12-13 рзы Аҟәа имҩаҧысыз аиҿцәажәарақәа Аҧсны аиҳабыреи абизнес уааи рҧыларақәа „алыҵшәа бзиа“ аманы иҧхьаӡоит.
 

„Ҳара арахь аара планс иҳамеижьҭеи акрааҵуан. Сара ари атәыла аансыжьуеит ацәанырра шьахәқәа сыманы“, – иҳәеит агәбернатор аиҿцәажәарақәа рылҵшәазы имҩаҧигаз апресс-конференциаҟны.
 

Аҧыза-министр А.Анқәаб иазгәеиҭеит, „Аҧсни Кәрсктәи аобласти рыбжьара аизыҟазаашьа бзиақәа шышьақәгылаз“. „Ҳара ҳарзыразыуп ауасҩтә еиҿцәажәарақәа еицымҩаҧаҳгаз, агәыҕрагьы сымоуп, иазгәаҳҭаз аусмҩаҧгатәқәа аҧсҭазаараҿы ахархәара роуып ҳәа“, - иҳәеит А.Анқәаб.
 

Аусеицура азҵаара дазааҭгыло, Анқәаб иҳәеит, Кәрсктәи аобласт амчхара шыҕәҕәоу, аганқәагьы иҳәаақәырҵар шакәу раҧхьаӡа иргыланы иҟаҵатәу.
 

„Ҵыҧх ҳҳәынҭқарра иаанахәеит ирацәаны амыругақәа, атехника, амаҭәахә. Урҭ ишиашоу арахь раагара анаҳзалмыршоз рацәан. Ас еиҧш аизыҟазаашьақәа анышьақәгыла, жәаҳәарада аринахыс аҭагылазаашьа ҳауеит аалыҵхкқәа ҭзыжьуа ааглыхрақәа рҟны ишиашоу аимадарақәа рышьақәыргылара“, - инаҵшьны иазгәеиҭеит А.анқәаб.
 

А.Михаилов иҳәеит, аҧсуа ган иҟарҵо ажәалагалақәа инарықәыршәаны аинвестициатә проектқәа раларҵәара ишазхиоу.
 

„Аҧсны аус амуеижьҭеи акрааҵуеит, уаанӡа аалыҵ бзиа ҭзыжьуаз акондитертә фабрика, иҟоуп иара убас ахимиатә зауад, абасырҭатәи аҩнымаҭәаҟаҵарҭатәи фабрикақәа уҳәа убас ирацәаны ааглыхрақәа Кәрсктәи абизнес иадаагалаша ажәалагалақәа. Ҳара ҳақәшаҳаҭыуп еицаҳзыфеидоу аиқәшаҳаҭрақәа рыла аусура  ахацыркра. Ҳара хықәкыс  иҳамам иаразнак аҧара арҳара ,еиҳаракгьы ҳара ҳазҿлымҳауп арҭ  ааглыхрақәа аусура раларгара“, - иазгәеиҭеит Аҧыза-министр.
 

Агәабзиарахьчара аусхк аҟны аусеицура азҵаара дазааҭгыло, Кәрсктәи агәбернатор иҳәеит Аҧснынтә 60-ҩыуаак рҟынӡа ахәыҷқәа қьырада рыхәышәтәра ишазыхиоу.
 

Аҧыза-министр инаҵшьны иазгәеиҭеит „Кәрсктәи аобласт агәабзиарахьчара аусхк аҟны рҭагылазаашьақәа акырӡа ишҳаракыу.“ Ҳара иаҳҭахыуп Аҧсны агәабзиарахчаразы ихәарҭахаша асистема аҧҵара. Кәрсктәи амедикцәа аҧышәа бзиа рымоуп. Иара убас , ҳаргьы иҳамоуп аспециплистцәа бзиақәа, аха мзызқәак ирыхҟьаны, урҭ иахьа Урыстәыла Афедерациа аҟнынтә рколлегацәеи дареи рҧышәа еимардартә аҭагылазаашьақәа рымам, сара агәыҕра сымоуп ас еиҧш апроект аҟны мап ҳцәышәкрым ҳәа.“, - ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Анқәаб.

13.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧсни Кәрсктәи аобласти рнапы аҵарҩит Аиқәшаҳаҭразы Аҧкаанҵа. Анапаҵаҩра ацеремониа мҩаҧысит иахьа, Аҟәа, Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада С.Багаҧшьи, аиҳабыреи, аҳәынҭқарратә еилахәырақәа рнапхгаҩцәеи алархәны.
 

Ашәҟәы рнапы аҵарҩит Аҧыза-министр Алеқсандр Анқәаби Кәрсктәи аобласт агәбернатор Алеқсандр Михаилови.
 

Иара убас, Аусеицуразы Аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит Аҧсни Кәрсктәи аобласти рхәҳахәҭра-ааглыхратә палатақәа рнапхгаҩцәагьы.
 

Кәрсктәи аобласт аделегациа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада иазгәеиҭеит, „Урыстәыла Афедерациа арегионқәа рҧышәа Аҧсны ахә ҳаракны ишыршьо, зекономикатә потенциал акыр иҳаракыу Кәрсктәи аобласти Аҧсни русеицура ҳәарада алыҵшәа шаанашьҭуа“.
 

„Ҳобласт Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аан аҧышәара ҕәҕәа ахнагеит, ҳара иаадыруеит аҧсуа жәлар знысыз аибашьра мҩа уадаҩ, жәаҳәарада ҳара зҿлымҳарыла ҳацклаҧшуеит шәара шәҳәынҭқарра шшәыргыло“, - иҳәеит Кәрсктәи аобласт агәбернатор Алеқсандр Михаилов.
 

Иара иажәақәа рыла, „Кәрсктәи аобласт аҵакы ҕәҕәа анаҭоит адәныҟаполитикатә еизыҟазаашьақәа, Аҧсны акыр аусхкқәа рҟны аусеицура алыршара аҭагылазаашьақәа азгәаҭоуп“. „Ҳара иаҳҭахыуп ҳусеицура иахьынӡауала ахарҭәаара“, - иҳәеит аобласт ахада.
 

Аиқәшаҳаҭразы Аҧкаанҵа анапаҵаҩра аламҭалазы, Кәрсктәи аобласт аиҳабыра рхантәаҩы ихаҭыҧуаҩ Алеқсандр Кривопалов дазааҭгылеит аобласт асоциал-економикатә ҿиареи, иарбан усхкқәоу араҟа еиҳа хырҩаа зырҭо, еиҳа  араҟа ирҿиоу  уҳәа убас егьырҭгьы.

13.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада С.Багаҧшь Ашәарҭадара Ахеилак  инеиҵыхыу аилатәара мҩаҧигеит. Уаҟа ирылацәажәеит Тҟәарчали Гали араионқәа рҟны амилаҭтә паспортқәа рыҭара азҵаатәқәеи анаркотикатә маҭәашьарқәа изакәанымкәа реикәыршара апроблемеи. Аилатәарахь ааҧхьара рыман азинхьчаратә усбарҭақәа рнапхгаҩцәеи, агәабзиарахьчареи аиустициеи рминистрцәа, апаспорттә-визатә маҵзура аиҳабацәеи.
 

Тҟәарчали Гали араионқәа рхадацәа иазгәарҭеит, дара напхгара зырҭо арегионқәа рҟны ауааҧсыра апаспортқәа рыҭара апроцесс шыласым. Дара ражәақәа рыла, Аҳәынҭқарратә шәарҭадаратә маҵзураҿы адокәментқәа ргәаҭара аамҭа рацәа агоит. Аҳәынҭқарра Ахада ихаҭыҧуаҩ Р.Ҳаџьымба иазгәеиҭеит, Ашәарҭадара амаҵзураҿы агәаҭарақәа иахьрыдхало зыдҳәалоу, амаҵзура иара иаҷыдароуп ҳәа.
 

Аҳәынҭқарра Ахада ааҧхьара ҟаиҵеит, Аҳәынҭқарратә  шәарҭадаратә Маҵзуреи апаспорттә-визатә маҵзуреи рнапхгара адокументқәа ргәаҭара иахьынӡалшо идырласырц. С.Багаҧшь адҵа ҟаиҵеит апаспортқәа рыла ауааҧсыра реиқәыршәара атемпқәа дырццакырц. Анаркоманиа апроблема атәы акәзар, Аҳәынҭқарра Ахада иазгәеиҭеит, иахьазы ари апроблема рыцҳара дуны ҳҿаҧхьа ишықәгылоу, уи аҿагыларазы аҳәынҭқарратә усбарҭақәеи ауаажәларреи рымчқәа еибырҭароуп. Имҩаҧгоу аусмҩаҧгатәқәа ирылҵшәаны, иахьа маҷк рхыҧхьаӡара еиҵахазаргьы анаркотикатә рҩышьыгақәа здызкыло, макьанагьы аҭагылазаашьа уадаҩны иаанхоит.
 

Аҩныҵҟатәи Аусқәа рминистр О.Хециа, Аҩныҵҟатәи Аусқәа русбарҭеи, апрокәратуреи, агәабзиарахьчара аминистрреи раналитикатә еилыркаагақәа рышьаҭала иазырхиоу анаркоманиеи анаркотикатә рҩышьыгақәа рыҭиреи ирҿагыланы ақәҧаразы апрограмма апроектазы ажәалагала ҟаиҵеит. Апрограмма апроект Ашәарҭадара Ахеилак алахәлацәа ирызшоуп, уи азы дара рхатәы ажәалагалақәа ҟарҵеит. Аҩныҵҟатәи Аусқәа рминистр игәаанагарала, анаркотикатә рҩышьыгақәа рхархәареи рыҭиреи ирҿагыланы ақәҧара рҕәҕәатәуп азакәанҧҵарала. Хециа адырра злаҟаиҵаз ала, Аҩныҵҟатәи Аусқәа рминистрра аилазаараҟны анаркоманиеи анаркотикатә маҭәашьарқәа рыҭиреи ирҿагыланы ақәҧаразы аҟәша ҿыц аҧҵара планс иарбоуп.
 

Агәабзиарахьчара аминистр Зураб Маршьаниеи Аҟәатәи анаркологиатә диспансер аҳақьым хада Ирма Ануеи ирҳәеит анаркотикатә маҭәашьарқәа зхы иазырхәо ауааҧсыра рыхәышәтәразы ҭагылазаашьақәас иҟои, адиспансер аҿаҧхьа иқәгыло апроблемақәеи. Аҳәынҭқарра Ахада аиҳабыра рнапы ианиҵеит, адиспансер аусура аиҕәтәразы ахарџьынҵа еиқәдыршәарц.

12.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамба дырҧылеит аимакқәа рҭышәныртәалара азҵаатәқәа рзы Иеиду Америкатәи Аштатқәа Рҳәынҭқарратә департамент абжьагаҩ Маикл Карпентери Қырҭтәыла иҟоу Иеиду Америкатәи Аштатқәа рыцҳаражәҳәарҭа актәи амаӡаныҟәгаҩ Девид Геренбеки.
 

„Ҳара ҳазыхиоуп аҳәанырцәтәи адипломатцәа рҧылара, аха убри аан Қырҭтәылаҟа инашьҭу ацҳаражәҳәаҩцәа рыдкылара мап ацәаҳкуеит – ҳәа Аҧсны анапхгара рпозициа азгәеиҭеит Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамба. Ацҳаражәҳәарҭақәа, Аҧсны Қырҭтәыла иахәҭакыуп ҳәа азызыҧхьаӡо рыҿцәажәара ахәҭаны иаабом. Аҧсны астатус ҿыц ала аиҧыларақәа рформат даҽакызароуп“.
 

Шамба иазгәеиҭеит, Аҧсны зҿлымҳарыла ишацклаҧшуа Барака Обама икоманда ҿыц ашьақәгылара. „Хәҭакахьала, ҳара ҳацклаҧшуеит арегион аҟны аимакқәа рҭышәныртәалара азҵаатәқәа знапы иану аилазаарақәа“, - иҳәеит Шамба.
 

Аҳәынҭдепартамент абжьагаҩ Маикл Карпентер аминистр иирдырит, акадртә ҧсахрақәа иреиҳау амчратә еилазаарақәа шракәу изхьысуа. „Метиу Браиза имаҵура иҧсахуеит, аха Аҳәынҭдепартамент аҟны даанхоит. Дениел Фрид иҭыҧ аанижьуеит. Қырҭтәыла ацҳаражәҳәаҩ дшыҟац даанхоит“.
 

Анаҩсан аиҧылара мҩаҧысуан ажурналистцәа аламырхәӡакәа.
 

Аиҧылара анҵәамҭазы С.Шамба ажурналистцәа  ирзеиҭеиҳәеит, Маикл Карпентери Девид Геренбеки ртәыла апозициа шаадырҧшыз. „Еиду Америкатәи Аштатқәа ирҭахыуп аиҿцәажәарақәа рыцҵара. Зҵаарақәак рҟны агәнамӡарақәа ҳамазаргьы, Европатәи Аидгылеи Иеиду Америкатәи Аштатқәеи ҳара ҳашҟа иаадырҧшуа азҿлымҳара агәра ҳнаргоит адунеи ауаажәларраҟны мҩашьарада ҳхатә ҭыҧ шаанаҳкылаз.“

12.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.шамба идикылеит Қырҭтәыла иҟоу Европатәи акомиссиа аделегациа ахада Пиер Еклунд, Европатәи акомиссиа аделегациа аполитикатә абжьагаҩ Франсуа Массули, апроектқәа  рыҟәша анапхгаҩы  Марио ван Роитен.
 

Европатәи акомиссиа аполитикатә абжьагаҩ Франсуа Массули Аҧсны раҧхьаӡа акәны дааит.
 

„Сколлега илала ибарц иҭаххеит Аҧсны аҭагылазаашьа. Ҳаиҧылара азкыуп наҟ-ааҟ еицаҳзыфеидоу азҵаарақәа рылацәажәара“, - иҳәеит П.Еклунд. Уи, иара убасгьы иҳәеит, Европатәи акомиссиа ахаҭарнакцәа ишрыгәҭакыу иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа рҧылара, наҟ-наҟтәи русура аҳәаақәҵаразы.
 

„Ҳара ҳазыхиоуп аусеицура. Сара сгәы иаанагоит, наҟ-наҟ адгылара заҳҭаша апроектқәа Аҧсны рҳәаақәҵара алҳаршап ҳәа,“ – иҳәеит Еклунд.
 

Европатәи акомиссиа ахада иҭиҵаауан жәларбжьаратәи анаҧшцәа Аҧсны рыҟазаараы ареспублика анапхгара ргәаанагара. Уи иазгәеиҭеит, жәларбжьаратәи  Европатәи Аидгыла анаҧшцәа рмиссиа, ООН амиссиа аиҧш, арегион аҟны аҭагылазаашьа аҭышәныртәаларазы алагала ҟанаҵон ҳәа.
 

Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамба инаҵшьны иазгәеиҭеит, Аҧсны анапхгара изныкымкәа аҳәамҭа шыҟарҵахьоу, ООН амиссиа Аҧсны ааныжьразы. „Ари азҵаара изныкымкәа ишалацәажәахьоу ООН Амаӡаныҟәгаҩ Хада ихаҭарнак ҷыда Иоҳан Вербекеи Аҧсны анапхгареи“, - иҳәеит Шамба.
 

„Ҳара иаҳҳәеит ООН амиссиа амандат ацҵаразы ҭагылазаашьақәас иҟоу. Ҳара, иара убасгьы иазаҳаҧхьаӡоит, ООН Ашәарҭадаратә Хеилак аҟны имҩаҧысуа ацәажәарақәа рҟны Аҧсны ахаҭарнак иалархәра ахәҭаны. Убасҟан, ҳара еизааибагарақәак алҳаршаргьы ауан“, - азгәеиҭеит аминистр.
 

Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр аҳәамҭа ҟаиҵеит, ООН Ашәарҭадаратә Хеилак апроект арезолиуциа ООН амиссиа амандат даҽа ҧшьымыз ацҵаразы, ишақәшаҳаҭым ала.
 

„Аҧсны азҿлымҳауп ООН амиссиа Аҧсны аҟазаара, аха убри аан ҳхатәы позициақәа ҳрыцәхьамҵыкәа. Арегион аҟны ашәарҭадара аиқәыршәара азҵаараҿы ООН амиссиа акагьы аӡбаӡом, урҭ ақырҭуа қәылаҩцәа ирҿагылаӡом“,– инаҵшьны иазгәеиҭеит Шамба.
 

Аминистр иажәақәа рыла, Урыстәылеи Аҧсни ирыбжьарҵаз арратә еиқәшаҳаҭроуп аҧсны ашәарҭадара иагаранту.

12.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

 Европаҿтәи Черкессктәи Афедерациа ацхыраарала Гамбург имҩаҧысит „Кавказ акризис“ атемала аконференциа

Ҳамбург, Жәабран 8 рзы, Геманиа, Ҳамбург ақалақь аҟны имҩаҧысит „Кавказ акризис“ атемала Ҳамбург ақалақь аетнографиатә музеи апрофессор В.Киопке Европаҿтәи Черкессктәи Афедерациа ацхыраарала еиҿикааз аконференциа.

Иқәгылоз Германиантәи, Урыстәылантәи, Ҭырқәтәылантәи аҵарауааи, азинхьчаҩцәеи, ажурналистцәеи излазгәарҭоз ала, Европаа кавказ аҭоурыхи, аекономикеи, агеополитикеи, кавказтәи акризиси рзы иахәҭоу аинформациа ахьрымам инадҳәаланы, дара рзы ас еиҧш иҟоу асимпозиумқәа рымҩаҧгара аҵак ду амоуп.

Аконференциаҿы азҿлымҳара ҕәҕәа рыманы иҭырҵаауан абас еиҧш иҟоу азҵаарақәа, ауаҩы изинқәа рыхьчара ацклаҧшра, Қырҭтәылеи Урыстәылеи реизыҟазаашьа, аҧсуааи ақырҭқәеи акризис азы ргәаанагара, Кавказтәи арегион аҿиара аперспективақәа.

Аконференциа иалахәын Европаҿтәи ачеркессцәа Рфедерациа Апрезидент Адмирал Ташдемир, Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр ихаҭыҧуаҩ Мақсим Ҕәнџьиа, Германиа Аҧсны ахаҭарнак ҷыда Хьыбла Амҷ-ҧҳа, Берлин Черкессктәи акәльтуратә центр анапхгаҩы Тимур Шоген, Аҧсуа-абаза жәларқәа Жәларбжьаратәи Рассоциациа анагӡаратә еилакы алахәыла Зеки Қапба, Европатәи аҳәынҭқаррақәа рыҟнытә адиаспора рхаҭарнакцәа, хыҧхьаӡара рацәала ажурналистцәа.

11.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Гал ақалақь аҟны имҩаҧысит ауаҩы изинқәа рзы Европа Ахеилак акомиссар Томас Хаммаберги Руслан Кьышьмариеи реиҧылара

Гал ақалақь аҟны имҩаҧысит ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Европа Ахеилак акомиссар Томас Хаммаберги Аҳәынҭқарра Ахада Гал араион аҟны инапынҵақәа назыгӡо Руслан Кьышьмариеи реиҧылара.
 

Руслан Кьышьмариа адырра злаҟаиҵаз ала, аиҧылараҟны ирылацәажәон Гал араион аҭагылазаашьеи ауаҩы изинқәа рыхьчара ацклаҧшреи рызҵаатәқәа.
 

Араион аҟны аҭагылазаашьа ҭышәынтәалоуп ҳәа ахәшьара аҭауа, Кьышьмариа инаҵшьны иазгәеиҭеит, араҟа иҵегьы ҭынчрахарц шалшоз, Қырҭтәыла апровакациақәа мҩаҧнамгозҭгьы. „Қырҭтәыла знымзар-зны ианымыӡбац Аҧсны имҩаҧнаго азинеилагарақәа рзы. Уи адагьы, еснагь европатәи аилазаарақәа рҟынтә адгылара шрымоу рныруеит“, - иҳәеит Кьышьмариа.
 

Аҳәынҭқарра Ахада инапынҵақәа назыгӡо, инаҵшьны иазгәеиҭеит, ақырҭуа ган ишьақәдырҕәҕәо иаҿагыланы, аҭыҧантәи ауааҧсыра хатәгәаҧхарала Ареспублика Аҧсны атәылауаҩра апаспортқәа шроуа. „Ҳара ҳпаспортқәа мачыла уаҩы иаҳҭаӡом. Уи зауырц зҭахыу рхыҧхьаӡара рацәоуп“, - иазгәеиҭеит Кьышьмариа.
 

Р.Кьышьмариа иара убасгьы иҳәеит, араион ашколқәа зегьы аус шыруа, ауаа зегьы русқәа ишырҿыу. „Апатын Хаммаберг иасҳәеит, хаҭала ашколқәа дырҭааразы, аҭыҧантәи ауааҧсыра дрыҿцәажәаразы. Аха, сара исыздыруам, уи иабжьазгаз дықәныҟәоу дықәымныҟәоу“, - иҳәеит Кьышьмариа.
 

Иара убасгьы Аҳәынҭқарра Ахада ихаҭарнак Европа Ахеилак акомиссар дазхьаирҧшит абас еиҧш аҭыҧ змоу афакт, европатәи атәылақәа акыр Аҧсны ауааҧсыра мап шрыцәнакуа авизақәа риуразы. „Ари Аҧсны ауааҧсыра рзинқәа реилагароуп иаанаго, аха иарбанзаалак зинхьчаратә еиҿкааразаалакгьы абри атәы ргәаладыршәом“, - иҳәеит Кьышьмариа.

10.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Ауаҩы изинқәа рзы Европа Ахеилак Акомиссар Гал ақалақь аҟны дырҧылеит Аҧсны иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа

Ауаҩы изинқәа рзы Европа Ахеилак Акомиссар Гал ақалақь аҟны дырҧылеит Аҧсны иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа.
 

Апатын Хаммаберг дрызҿлымҳаны иҭиҵаауан Гал араиони Кәыдры аиҩхаа аҩадатәи ахәҭеи рҿы мацара акәымкәа Аҧсны ахьынӡа-наӡаазо ауаҩы изинқәа рыхьчара аҭагылазаашьа.
 

„Нанҳәамзазтәи Аахыҵ Кавказтәи аҭагылазаашьа иаҳнарбеит, адунеи ахьынӡа-наӡаазо ауаҩы изинқәа рыхьчара Урыстәыла ада даҽа тәылак шазыхиам. Ақырҭуа еибашьцәа Аахыҵ Кпвказ аоперациа лыҵшәала ахыркәшара рылшазҭгьы, анаҩс цәҟьарас аҟаҵара ргәы иҭан Аҧсны,“ – ҳәа азгәалҭеит Агәманитартә Программақәа Рцентр аиҳабы лхаҭыҧуаҩ Лиана Кәарҷелиа. Акомиссар дазхьалырҧшит, Аҧсны амчрақәа Гал араион ашьа акаҭәара шалдмыршази, иара убасгьы Кәыдры аиҩхаа ҧсыҭбарада ахы ишақәиҭыртәызи.
 

„Аҧсны аҳәынҭқарра аьыҧшымра Урыстәыла ианазханаҵа нахыс, иӡбан зегь реиҳа ихадароу азҵаара, ареспублика ауааҧсыра зегьы ргәы иҵхоз, - ашәарҭадара азҵаара“, - ҳәа азгәлҭеит уи. Кәарҷелиа иазылыҧхьаӡоит, Қырҭтәыла имҩаҧнаго аинформациатә еибашьра, галаа аҧсуа еилазаара раларҵәара апроцесс аруадаҩуеит ҳәа.
 

Ари агәаанагара дақәшаҳаҭыуп ауаажәларратә Палата амаӡаныҟәгаҩ Наҭела Акаба. Уи иазгәалҭеит, Гал араион аҟны ареспубликаҿы имҩаҧысуа апроцессқәа рзы аинформациа адефицит шыҟоу: араион аҟны зехьынџьара Аҧсуа телехәаҧшра изахәаҧшуам. Иҟоуп, иара убасгьы асоциалтәи акльтуратәи усхкқәа рҟны апроблемақәа, абызшәа апроблема уҳәа убас егьырҭгьы. Абжьаратә школ қырҭбызшәала мацара иалгаз аушьҭыма, иарбан ҵараиурҭоу Аҧсны дызҭало? Ҳәарада, акагьы,“ – инаҵшьны иазгәалҭеит уи.
 

„Ашәарҭадара ахьалыршахази аибашьра аиҭарҿыцра ашәара иаҳа иахьмаҷхази ҳәара аҭахыума Аҧсны иқәынхо ауааҧсыра зегь рыҟны анырра бзиа ҟанаҵароуп, убархь иналаҵаны Гал араион ауааҧсырагьы. Иҳәатәуп, уаҟа есымшагьы аҭыҧ аман амчрақәа рахь агәрамгара.Уи зхылҿиаауаз ашьаҭақәа иреиуан аибашьра ашәара , аибашьра ҿыц ахы анакы Қырҭтәыла амчрақәа галаа мачыла абџьар иаҵадыргылар акәхон“, - ҳәа азгәалҭеит Агәманитартә програмақәа рцентр аиҳабы Арда Инал-иҧа.
 

Аиҧылараҟны ирылацәажәеит, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ирыланарҵәо апроектқәа, хәҭакахьала, ауаҩы изинқәа рыхьчара аусхк аҟны, адемократиатә институтқәа рыҿиара, аинформациа аиуразы азин, ауаажәларратә хылаҧшреи, амчрақәеи аҭыҧантәи ахаланапхгаратә усбарҭақәеи реимадара уҳәа убас егьырҭгьы.

Аҧсны иҳәынҭқарратә аиҿкаарақәа рхаҭарнакцәа ауаҩы изинқәа рзы Европа акомиссар идырдырит Гал араион аҟны иаҧҵоу иҳәынҭқарратә аиҿкаарақәеи русеицура атәы. Аиҿцәажәара ахыркәшамҭазы Томас Хаммаберг иҳәеит, ари арегион аҟны ауаҩы изинқәа рыхьчара аусхк аҭагылазаашьазы ажәахә шазирхио ала.
 

Аиҧылара иалахәын Агәманитартә Программақәа Рцентр ахаҭарнакцәа, Аҟәатәи ақәыҧшцәа Рыҩни, Аҧсны аҳәса Рассоциациа, Аҟәатәи Медиа-клуб, Ихьыҧшым аеқспертизақәа Рфонд уҳәа убас егьырҭгьы.

10.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада С.Багаҧшь дидикылеит ауаҩы изинқәа рзы Европа Ахеилак акомиссар Томас Хаммаберг

Аиҧылараҟны ирзааҭгылан Аҧсны ауаҩы изинқәа рыхьчара аиқәыршәара азҵаара. Томас Хаммаберг гәахәарыла идикылеит Аҧсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы аинститут аҧҵара,  уи иҳәеит Европа Ахеилак акомиссариат Аҧсны ауаҩы изинқәа рыхьчара ахылаҧшцәа ацхыраара рыҭара ишазхиоу. Убри аан асас деиҭазыхынҳәит, Гал араион аҟны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы ахыбра аартра азҵаара.
 

Аҳәынҭқарра Ахада иазгәеиҭеит, ауаҩы изинқәа рзы анапынҵа ҷыдақәа змоу Гал араион ауааҧсыра рзинқәа рыхьчара азҵааразы активла аус шрыциуа ауаажәларратә еилазаара ахаҭарнакцәа. Аҳәынҭқарра Ахада инаҵшьны иазгәеиҭеит, ари араион аҟны даҽа хыбрак аартра ахәҭаны ишимҧхьаӡо.
 

С.Багаҧшь иҳәеит, Аҧснытәи амчрақәа ҧынгыла шыҟарымҵо Гал араион аҟны ашколхәыҷқәа қырҭбызшәала аҵара рҵаразы. Аҳәынҭқарра Ахада  акомиссар иирдырит, Кәыдры аиҩхаа аҩадатәи ахәҭа ауааҧсыра зыҩнқәа рахь игьежьырц зҭахыу аҧсуа ган шырҧырхагам.
 

С.Багаҧшь иара убасгьы асас иирдырит Аҧсны ауааҧсыра рзинқәа акырынтә ишеиларгахьоу Европа Аидгыла атәылақәа реиҳарак аҳәынҭқарра алаларазы авиза аиуразы мап шырцәыркуа.
 

Аиҧылараҿы акыр зҵаарақәа рзы ргәаанагарақәа еибырҳәеит.

09.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Аҧснытәи аҳәынҭқарратә музеи аҟны акапиталтә рҽеирақәа рымҩаҧгара ргәы иҭоуп.
 

Иахьа имҩаҧысит аҧыза-министр Алеқсандр Анқәаби амузеи аколлеқтиви реиҧылара. Аиҧылара иалахәын, иара убасгьы, аҧыза-министр актәи ихаҭыҧуаҩ Леонид Лакербаиа, аҧыза-министр ихаҭыҧуаҩ, афинансқәа рминистр Беслан Кәбраа, акультура аминистр Нугзар Логәуа, аремонт-ргыларатә усбарҭа аиҳабы Руслан Тәанба.
 

Аҳәынҭқарратә музеи аиҳабы ихаҭыҧуаҩ Алеқсандр Ҭариа дазааҭгылеит, 19-тәи ашәышықәса анҵәамҭазы иргылаз амузеи ахыбра  аҟны акырынтә арҽеиратә усурақәа шымҩаҧыргахьоу. Асоветтә аамҭақәа раан, азҵаара ықәгылан ахыбра ҿыц аргыларазы. Амузеи аҭыӡқәа аҧакәа рылҵит, уи ҳәарада анормақәа ирықәшәом.
 

Амузеи анапхгара ргәаанагарала,, „иаҭахыуп хә-еихагылакны иҟоу амузеи иаҿаҧшьны ахыбра ҿыц аргылара ,аеқспозициа ҿыцқәеи аусзуҩцәеи уахь риагаразы. „Ҳара иҳамоуп хыҧхьаӡара рацәала хә-змаӡам археологиатәи аетнографиатәи материалқәа, ҳәарада, урҭ иахәҭоу аҭагылазаашьақәа рзаҧҵазар, ауаа ирбо-ираҳауа иҟаҳҵар ҳалшон“, - иҳәеит Ҭариа.
 

А.Анқәаб, амузеи иаҿаҧшьны ахыбра ҿыц аҟаҵара мап ацәикит. Уи ирыдигалеит, ахыбра архитеқтура иақәшәаратәы аиҧш ахҧатәи аихагыла ахаргыларазы.
 

Аҧыза-министр, иара убасгьы ажәалагала ҟаиҵеит амузеи аркра иаздырхиаразы. Амузеи аусзуҩцәа ражәақәа рыла, „иҟоу афондқәа ашәҟәы ранҵареи ишахәҭоу аиҧш реилаҳәареи шықәсыбжак аҟара аамҭа аҭахыуп, еиҳаракгьы археологиа аҟәша.“
 

„Жәаҳәарада, ҳара ҳреиуоуп амузеиқәеи абиблиотекақәеи ирҭаауа абиҧарақәа, ибзиангьы еилаҳкаауеит акәльтуратә ҭынхақәа реиқәырхара закәтә ҭакҧхықәра дуу. Ҳара қәҿиарала ихҳаркәшеит афилармониаҟны акапиталтә рҽеирақәа, ҳәарада иаҭахыуп убри иашьашәалоу акапиталтә рҽеирақәа амузеи аҟынгьы рымҩаҧгара“, - иҳәеит Анқәаб.
 

Аҧыза-министр амузеи анапхгара рахь аҳәара ҟаиҵеит, аеқспонатқәа ишахәҭоу аиҧш еилаҳәаны рдәықәҵаразы иаҭахыу аматериалқәа реиқәыҧхьаӡа аздырхиаразы. Анқәаб иазгәеиҭеит, ҩымз ирылагӡаны аколлеқтив афондқәа рдәықәҵаразы азырхиара рылшап ҳәа.
 

Аиҳабыра рхада иазгәеиҭеит, амузеи ахьынӡаркыу уи аусзуҩцәа ауалафахәы шроуыц ироулоит ҳәа.
 

Аремонт-ргыларатә усбарҭа аиҳабы Руслан Тәанба инапы ианҵоуп Шәачантә аспециалистцәа ааҧхьара риҭаразы аҳауеиҭарсреи, ӡылеи лашаралеи реиқәыршәара азҵаарақәа рыӡбаразы.

07.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

ЕА, ООН-и ОБСЕ-и рхаҭарнакцәа Адәныҟатәи Аусқәа рминистрраҟны ирылацәажәеит иҟалараны иҟоу Кавказ ашәарҭадаразы Женеватәи апроцесс азҵаатәқәа

Иахьа, Аҟәа иааит ООН-и, Европатәи Аидгылеи, ОБСЕ-и иҷыдоу рхаҭарнакцәа – Иоҳан Вербекеи, Пиер Морельи, Харлампос Христопулоси. Аҧсны Адәныҟатәи Аусқәа рминистр С.Шамбеи ахаҭарнакцәеи ирылацәажәеит, жәабран 17-18 рзы Женева имҩаҧысраны иҟоу Аахыҵ Кавказ ашәарҭадаразы аиҿцәажәарақәа ирыдҳәалоу азҵаатәқәа. Арҭ ахаҭарнакцәа ҷыдақәа рыхҩыкгьы Женеватәи апроцесс иацхантәаҩцәоуп.
 

„Ҳара, арегион аҟны аибарххара еиҵазтәуа азҵаатәқәа рыӡбара иацхраауа асистема аҭахыуп ҳәа азаҳаҧхьаӡоит“, - иҳәеит аиҧылараҿы Қырҭтәыла акризистә ҭагылазаашьақәа рзы Европатәи  Аидгыла ахаҭарнак ҷыда Пиер Морель. Иахьа Аҟәаҟа иаара шадҳәалоу иҳәеит, жәабран 17-18 рзы Женева имҩаҧысраны иҟоу аиҿцәажәарақәа рҽазыҟаҵаразы аҧсуа ган агәаанагара азыӡырҩрразы“.
 

Адәныҟатәи Аусқәа рминистр иазгәеиҭеит „аҧсуа ган аиҿцәажәарақәа ахаангьы мап шырцәырымкыц“, аха иабанӡаиашоу иҟалараны иҟоу Женеватәи аиҧылара алацәажәара, ООН амиссиа аразҟы ӡбамкәа“ инаҵшьны иазгәеиҭеит аминистр.
 

Пиер Морель иазгәеиҭеит Женеватәи аиҿцәажәарақәа рҳәаақәа ирҭагӡаны, арегион аҟны иҟоу ауадаҩрақәа рыӡбара амҩақәа шыҧшаатәу, насгьы ишьақәирҕәҕәеит аиҿцәажәарақәа рыцҵара ада ҧсыхәа шыҟам.
 

Пиерль Морель инаҵшьны иазгәеиҭеит, аганқәа аимак разнеишьа аиҧшымра. „Ҳара иаадыруеит аҧсуа ган иаднакылои иаднамкылои, уи азын изныкымкәан адырра ҳашәҭахьеит. Жәаҳәарада, Женева ҳаиқәшәараангьы уи ҳхаҳмыршҭуазароуп. Ҳара ҳҽазаҳшәоит, аимак змоу аганқәа рҭагылазаашьа аҵарра аҧырҟәҟәаареи аизыҟазаашьақәа рҭышәныртәалареи алзыршаша амеханизм аҧшаара“, - азгәеиҭеит Европатәи Аидгыла ахаҭарнак ҷыда.
 

Қырҭтәыла ацклаҧшразы ООН Амаӡаныҟәгаҩ хада ихаҭарнак ҷыда Иоҳан Вербеке иазгәеиҭеит „Женеватәи аиҿцәажәарақәа рҟынтә лыҵшәак ишазыҧштәым, аиҧылара алахәцәа ргәаанагарақәа ҳасаб рзымуӡакәа. Женеватәи апроцесс – ари аҧсуа ган ахатә гәаанагареи ахатә позициеи ахьцәырнагаша трибуноуп“, - инаҵшьны иазгәеиҭеит Вербеке.
 

Женеватәи абжьгарақәа рыцхантәаҩцәа данырзыӡырҩ ашьҭахь, С.Шамба иҳәеит „арҭ абжьгарақәа наҟ-наҟтәи рхықәки рразҟи рзы еилкаам рацәоуп  ҳәа. „ООН анаҧшцәа рмиссиа амандат ацҵареи аҧсахреи раамышьҭахь, Гал араион аҟны ҧшь-ганктәи аиҧыларақәа рмеханизм аиҭарҿыцра алыршахар ауеит. „Усҟан, ҳара иҳауеит еиҧшу афункциақәа назыгӡо ҩ-процесск“ , - иазгәеиҭеит Шамба.
 

Женеватәи абжьгарақәа еснагь рымҩаҧгаразы аӡбара алыршахар, Шамба иажәақәа рыла, „аиҧылара аформат еилыхха еилыргатәуп“.
 

„Ҳара , уи апроцесс ҳалахәхоит азинеиҟара змоу лахәлацәақәак раҳасабала. Апленартә еилатәарақәа ҳара ҳаламырхәӡакәа ӡәыр амҩаҧгара игәы иҭазар, ҳара зынӡаск мап рцәаҳкуеит аиҧыларақәа рылахәхара“, - иҳәеит Шамба.

05.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Урыстәылатәи Аҳәынҭқарратә ахәҳахәҭра-економикатә Унивирситети Аҧсны Анаукақәа Ракадемиеи аусеицуразы Аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит

Урыстәылатәи Аҳәынҭқарратә ахәҳахәҭра-економикатә Унивирситети Аҧсны Анаукақәа Ракадемиеи, жәабран 3 рзы, Москва ақалақь аҟны „Урыстәылеи Аҧсни 21-тәи ашәышықәсазы“ ҳәа захьӡыз еицеилахәу анаука-практикатә конференциа мҩаҧыргеит.

Ажәахәқәа рыла иқәгылеит, Урыстәылатәи Аҳәынҭқарратә ахәҳахәҭра-економикатә Унивирситет ареқтор, аиуристтә наукақәа рдоқтор Сергеи Бабурини, Аҧсны Анаукақәа Ракадемиа аҵарадырра амаӡаныҟәгаҩ, академик Шоҭа Салаҟаиеи.

Урыстәылатәи Аҳәынҭқарратә ахәҳахәҭра-економикатә Унивирситети Аҧсны Анаукақәа Ракадемиеи хықәкыс ирымоуп аусеицурази иара убасгьы Москва,  еицеилахәны аҵарадырратә журнал аҭыжьрази Аиқәшаҳаҭрақәа рнапрыҵаҩра.

Абри азы „Аҧсныпресс“ ахь адырра ҟанаҵеит Аҧсны Анаукақәа Ракадемиа.

04.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада

Урыстәыла Афедерациаҿ Аҧсны ацҳаражәҳәарҭа аусура хацнаркырц агәы иҭоуп хәажәкырамза инаркны. Абри атәы ажурналистцәа иреиҳәеит, арҭ амшқәа рзы Аҧсны иааны иҟаз, Урыстәыла Афедерациаҿ Аҧсны ацҳаражәхәаҩ Игор Ахба. Уажәазы, иара иажәақәа рыла „ацҳаражәҳәарҭа ахыбра азҵаара аӡбареи ашьақәыргыларатә усурақәеи ирҿуп“. „Урыстәыла аган,иҟаҳҵаз ажәанҵақәа ирхаҵгылеит, Москва  ақалақь агәаны иаҳзалырхит ацҳаражәҳәарҭа ахыбра. Уаҟа арҽеиратә усурақәак мҩаҧгатәуп, сара сгәы иаанагоит, хәажәкырамза инаркны инеиҧынкыланы аусура ҳалагап ҳәа“, - иҳәеит  Ахба.

Акадрқәа ралҧшаара азҵаатәы акәзар, адипломатиатә маҵзураҿы аусуразы, Ахба иажәақәа рыла , иҷыда ҟазшьақәоуп „ азаанаҭ инҭырҳәыцааны адырреи, аҧышәа ҵаулақәеи“. „Ацҳаражәҳәарҭа – ари аҳәынҭқарра иахаҿроуп. Ҳара ҳҽазаҳшәеит, жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа ринститутқәеи адипломатиатә академиақәеи ирылгахьоуи, аҳәаанырцәтәи абызшәақәа здыруеи аҿарацәа ралҧшаара“, - иҳәеит ацҳаражәҳәаҩ.

Иара иажәақәа рыла, ацҳаражәҳәаҩ дналаҵаны, адипломатиатә еилазаара шьақәгылоуп 7-ҩыуаак рыла.

„Аҧсны ахьыҧшымра аназхаҵаха ашьҭахь, ҳреспубликахь иҟаз азҿлымҳара еиҳагьы еиҳахеит. Уажәы аусура ду мҩаҧысуеит, еиуеиҧшым ахырхарҭақәа змоу Аиқәшаҳаҭрақәа рнапаҵаҩразы, Ареспублика Аҧсни Урыстәыла афедерациеи рыбжьара аиҩызареи, аусеицуреи, аицхыраареи рзы 2008 шықәса, цәыббырамза 17 рзы анапы зҵаҩыз Аиқәшаҳаҭра инақәыршәаны. Ҳаҧхьа ишьҭоу аусутә рацәоуп. Сара ацҳаражәҳәарҭа анапхгаҩык иаҳасабала, егьырҭ аусзуҩцәагьы насываргыланы иаҳзыҟарҵаз агәрагара ду аҽаҧсатәразы иҳалшо зегьы ҟаҳҵоит, ҳҳәынҭқарра аинтересқәа ишахәҭоу еиҧш рызнагареи рыхьчареи рзы,“ – инаҵшьны иазгәеиҭеит Ахба.

02.02.2009  Аофициалтә Саит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада